
Najchętniej czytane wpisy
- Alior Bank – Promocja „Bankuj mobilnie”, zgarnij do 500zł
- VeloBank – Oferta specjalna, aż 7% na „NOWE ŚRODKI NA ELASTYCZNYM KONCIE OSZCZĘDNOŚCIOWYM”
- Bank Millennium – Promocja „Nawet 650zł dla Ciebie”
- Kredyt samochodowy czy leasing? Co wybrać, kupując auto?
- Pekao S.A. – Promocja „Otwórz Konto online i otrzymaj nagrodę”, zgarnij do 300zł
Nie przegap najważniejszych informacji, zapisz się na newsletter!
Podwyżki akcyzy na alkohol są od kilku lat jednym z kluczowych elementów polityki fiskalnej Polski. Rząd tłumaczy te działania potrzebą zwiększenia dochodów budżetowych, ale i troską o zdrowie publiczne. Akcyza, będąca jednym z głównych składników ceny alkoholu, stanowi nie tylko znaczący dochód państwa, ale również narzędzie wpływające na poziom konsumpcji tych produktów w kraju.
1. Obecna sytuacja i planowane zmiany
Od stycznia 2022 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o akcyzie, która zakłada stopniowe, coroczne podwyżki tej daniny do roku 2027. Plan ten przewiduje regularne wzrosty akcyzy na alkohol o 10% rocznie. To oznacza, że co roku, przez pięć kolejnych lat, Polacy będą musieli przygotować się na wzrost cen alkoholu spowodowany wyższym podatkiem akcyzowym.
Na chwilę obecną sytuacja wygląda następująco:
- Stawka akcyzy na mocne alkohole (takie jak wódka czy whisky) wzrosła o 10% od stycznia 2022 roku, a więc z 57,04 zł za litr 100% alkoholu na około 62,74 zł za litr.
- Podwyżki na wino i piwo są mniej intensywne, ale również znaczące. W przypadku wina wzrost w 2022 roku wyniósł kilka procent, a kolejne lata mają przynieść dalsze podwyżki.
Planowane podwyżki w kolejnych latach wyglądają następująco:
Rok | Podwyżka akcyzy (%) |
---|---|
2022 | 10% |
2023 | 10% |
2024 | 10% |
2025 | 10% |
2026 | 10% |
2027 | 5% |
Ostatecznie, w ciągu pięciu lat stawka akcyzy na mocne alkohole wzrośnie o łącznie 55%, natomiast na wino i piwo łączne wzrosty będą oscylowały w granicach 40-45%.
2. Jak będą wyglądać ceny alkoholu w przyszłości?
Przeanalizujmy szczegółowo, jak te podwyżki wpłyną na ceny detaliczne różnych rodzajów alkoholu. Warto tutaj zauważyć, że wzrost akcyzy to tylko jeden z czynników wpływających na cenę, ale jest on bardzo istotny, szczególnie w przypadku napojów o wyższej zawartości alkoholu.
2.1. Wpływ na ceny wódki
Przykładowo, aktualna cena półlitrowej butelki wódki (40%) w 2022 roku wynosi około 25-30 zł. Przyjmując wzrost akcyzy o 10% rocznie, można spodziewać się, że w 2023 roku cena tej samej butelki wzrośnie o około 1-2 zł.
- 2022 rok – 25-30 zł
- 2023 rok – 27-33 zł
- 2024 rok – 29-36 zł
- 2025 rok – 32-40 zł
- 2026 rok – 35-44 zł
- 2027 rok – 36-46 zł (mniej intensywny wzrost)
Dla konsumenta oznacza to, że w ciągu pięciu lat cena półlitrowej butelki wódki może wzrosnąć nawet o 10-15 zł.
2.2. Wpływ na ceny piwa
Piwo, jako napój o niższej zawartości alkoholu, jest objęte niższą akcyzą, jednak jego popularność w Polsce sprawia, że zmiany w jego cenach również będą odczuwalne.
Aktualna cena półlitrowej puszki piwa wynosi około 3-4 zł, z czego akcyza stanowi niewielki procent. Szacuje się, że w ciągu pięciu lat cena półlitrowej puszki piwa może wzrosnąć o 1-1,5 zł. W ujęciu procentowym wzrost będzie więc mniejszy, ale znaczący dla osób często konsumujących piwo.
- 2022 rok – 3-4 zł
- 2023 rok – 3,3-4,4 zł
- 2024 rok – 3,6-4,8 zł
- 2025 rok – 4-5,3 zł
- 2026 rok – 4,5-5,8 zł
- 2027 rok – 4,7-6 zł (szacowany wzrost o 5%)
2.3. Wpływ na ceny wina
Ceny wina, podobnie jak piwa, podlegają niższej akcyzie, jednak przewiduje się wzrost akcyzy o kilka procent rocznie. W zależności od rodzaju i klasy wina, butelka może podrożeć o kilka złotych do roku 2027.
Obecnie butelka wina stołowego kosztuje około 20-30 zł. Po planowanych podwyżkach ceny będą wyglądały mniej więcej tak:
- 2022 rok – 20-30 zł
- 2023 rok – 21-32 zł
- 2024 rok – 23-34 zł
- 2025 rok – 24-36 zł
- 2026 rok – 26-38 zł
- 2027 rok – 27-40 zł
W przypadku win premium podwyżki będą jeszcze bardziej zauważalne. Warto jednak pamiętać, że cena wina jest w dużej mierze uzależniona od jego klasy oraz kosztów produkcji i importu, a nie tylko od wysokości akcyzy.
3. Czy podwyżki akcyzy spełnią zamierzone cele?
Podwyżki akcyzy na alkohol mają dwa główne cele – zwiększenie dochodów budżetowych oraz ograniczenie spożycia alkoholu w społeczeństwie. Oba te cele są jednak trudne do osiągnięcia równocześnie. Wzrost cen alkoholu może skłonić część konsumentów do ograniczenia konsumpcji, co teoretycznie powinno korzystnie wpłynąć na zdrowie publiczne. Jednak z drugiej strony, przy drastycznych wzrostach cen, istnieje ryzyko wzrostu nielegalnej produkcji alkoholu oraz przemytu, co może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.
3.1. Efekt fiskalny
Wzrost akcyzy na alkohol z pewnością zwiększy wpływy do budżetu, przynajmniej na krótką metę. Rząd szacuje, że dzięki nowym stawkom akcyzy w 2022 roku wpływy do budżetu wzrosną o kilkaset milionów złotych. Na przestrzeni pięciu lat całkowite wpływy z tytułu akcyzy na alkohol mają zwiększyć się o kilka miliardów złotych.
3.2. Efekt zdrowotny i społeczny
Podwyżki akcyzy mają również działać prewencyjnie, ograniczając dostępność alkoholu. Podobne działania były podejmowane w innych krajach, gdzie wzrost cen alkoholu często wiązał się ze spadkiem jego konsumpcji i zmniejszeniem liczby przypadków związanych z nadmiernym spożyciem alkoholu, jak wypadki drogowe czy przemoc domowa.
W Polsce rośnie świadomość społeczna w zakresie szkodliwości nadmiernej konsumpcji alkoholu, a wyższe ceny mogą skutecznie zniechęcić niektóre osoby do jego zakupu, szczególnie młodsze grupy wiekowe oraz osoby o niższych dochodach.
4. Opinie ekspertów i reakcje społeczne
Podwyżki akcyzy na alkohol wzbudzają mieszane reakcje. Z jednej strony, organizacje zdrowia publicznego popierają ten ruch, uznając go za krok w kierunku poprawy zdrowia Polaków. Z drugiej strony, przedstawiciele branży alkoholowej zwracają uwagę na potencjalne negatywne skutki, takie jak wzrost przemytu oraz rozwój szarej strefy.